به گزارش بسیج عشایر از فارس،  يكي از هنرهاي زنان قشقايي، قاليبافي است. با انگشتان تواناي خود، نقش‌هاي زيبايي را خلق مي‌كنند كه در جهان كم‌نظير است. به‌طور مثال نوزدهم آبان ماه سال 1373 شمسي در قصر قديمي و مجلل پارك شهر وين، جايزه اُسكار به بهترين فرش سنتي دست‌باف جهان از نظر كيفيت و اصالت به فرش ايراني، «آرا بافت» قشقايي از فيروزآباد تعلق گرفت.

 زنان در پياده كردن طرح و نقشه‌هاي قالي، از روايات گوناگون و قصه‌هاي افسانه‌اي الهام مي‌گيرند. يكي از نقش‌هاي معتبر قالي قشقايي، نقش ناظم است. كه داستان جالبي دارد. ناظم الملك در شيراز خانه‌اي داشته كه معماري سر در ورودي آن بسيار زيبا بوده است. جهان بي بي با ديدن اين سر در، نقش را وارد قالي قشقايي مي‌كند. ماهي در هم، ترنج، بته‌اي، مُحرّمات، ترمه‌اي و ... ساير نقش‌هاي قالي قشقايي است.

اسب در ايل قشقايي
مردم قشقايي دلبستگي عجيبي به اسب‌هاي اصيل داشته و احترام ويژه‌اي به اسب، تفنگ برنو و زنِ زندگي دارند.

تربيت اسب در ايل قشقايي مرسوم بوده و اسب دره‌شوري در ايران و آسيا معروف است. زياد خانِ سترگ دره‌شوري پرورش دهنده‌ي اسب‌هاي نژاد دره‌شوري است؛ كه انگليسي‌ها او را پدر اسب لقب داده‌اند.

شعر و موسيقي در ايل قشقايي

شکی نیست که آغازگر شعر و موسیقی همان نواهایی بوده که مادران هنگام آرام کردن کودکان، ساربانان زمان راندن اشتران یا زنان و مردان به وقت کوبیدن برنج در هاون‌های چوبی و خرمن محصولات کشاورزی خود تغنی می‌کرده اند، که بعدها با کلمات موزون آمیخته شده و «شعر» نام گرفته و پس از اختراع آلات موسیقی این نغمه‌ها با نوای ساز‌ها به هم آمیخته است. شعر قشقایی وزن هجایی دارد و بر چهار گروه تقسیم می‌گردد: اشعاری که در هر مصراع خود 7 هجا داشته باشد، آسانک، هشت هجایی‌ها گرایلی، یازده هجایی‌ها قوشما و اشعار 15 هجایی شاخَتایی نامیده می شود.

موسیقی قشقایی، آهنگ‌ها و مقام‌های فراوانی دارد که اکثراً در دستگاه شور یا همایون اجرا می‌شوند و چند آهنگ آن هم مخصوص به قشقایی است و از نظر فاصله‌ها موسیقی قشقایی به موسیقی ایران باستان نزدیک تر از موسیقی امروز است.

اما از نظر اشعار به‌کار گرفته شده در آهنگ ها، هماهنگ باهمین 4 قالب شعری است.

انواع لالایی‌ها، و اشعار شاد و ریتمیکی که در عروسی‌ها زنان بالای سر عروس می‌خوانند، همه با اشعار 7 هجایی خوانده و آسانک نامیده می‌شود. آهنگ های گرایلی، باش گرایلی، صمصام و... با اشعار 8 هجایی خوانده می‌شود.

و آهنگ های بسیاری چون خسرو، باش خسرو،... حیدری، همایونی، توهمار، کرم اصلی، بوزداغ و بسیاری دیگر، از اشعار 11 هجایی بهره می‌گیرند و یک آهنگ با اشعار15 هجایی به ترنم در می‌آید که به تبعیت از شعر خود شاخَتایی نام دارد. این قالب شعر و آهنگ منسوب است به شاه اسماعیل صفوی متخلص به شا خَتا.

اخیراً قالب‌های شعر فارسی چون: مثنوی، دوبیتی، مسمط، ترجیع و ترکیب بند و... نیز به شعر قشقایی راه یافته که با همان قالب قوشما (11هجایی) سروده می‌شود و از اوزان عروضی پیروی نمی‌کند.